کدوی تخمه کاغذی یا کدوی دانه برهنه (Cucurbita pepo con) گیاهی علفی، یک ساله و متعلق به کدوسانان می باشد. این گیاه با نام لاتین نام انگلیسی: Medicinal pumpkin و نام های های مختلف کدوی پوست کاغذی، کدوی تخمه کاغذی، کدوی برهنه، کدو تنبل، winter squash نیز شناخته می شود .کدوی پوست کاغذی متعلق به دولپه ای های نو، رزیدها، راسته کدوسانان، زیر خانواده کوکوربیتوئیده، سرده کوکوربیته و زیر سرده کوکوربیتینه می باشد. این گیاه در گروه بندی کدوها در گروه پامپکین ها قرار می گیرد

کدو تخمه کاغذی گیاهی یک ساله، علفی و از خانواده کدوسانان می باشد. ساقه گیاه کدو تخمه کاغذی، استوانه ای، منشعب، کرک دار و خزنده است و طول آن به 3 تا 5 متر می رسد. برگ های گیاه پهن و پنجه ای شکل، سبز رنگ و دارای کرک های ریز هستند. گل های نر و ماده بر روی یک بوته شکل می گیرند و بعد از گرده افشانی به میوه تبدیل می شوند. میوه بزرگ و کروی شکل است که در ابتدا سبز رنگ بوده، سپس نارنجی رنگ شده و بعد از اینکه به طور کامل رسیده می شود، به رنگ زرد در می آید. دانه های این گیاه فاقد پوست هستند به همین دلیل با نام کدو دانه برهنه نیز شناخته می شود. این کدو همچنین به دلیل داشتن خواص دارویی معروف شده است و به آن کدوی طبی هم می گویند. روغن کدو تخمه کاغذی بسیار ارزشمند می باشد و بسیار مورد توجه قرار گرفته است. از روغن دانه های این گیاه در پیشگیری از بروز سرطان و هیپرپلازی خوش خیم پروستات استفاده می گردد. امروزه استفاده های دارویی زیادی از دانه های این کدو می شود.

کشف اولین گیاهان خانواده کدوئیان به زمان کشف دنیای جدید (در جزایر کارائیب)در دسامبر 1492 میلادی، کریستوفر کلمب بازمیگردد. لئونارد فاکس در کتاب «گیاهان دارویی» که در سال 1543 نوشته شده است، پامپکین روغنی را به عنوان خیار اقیانوسی معرفی نموده است، بدون این که از اثرات درمانی و ارزش غذایی آن اطلاع داشته باشد. این نوع کدو برای اولین بار در تغذیه دام ها مورد استفاده قرار گرفت. طعم بی نظیر و بسیار مطلوب بذور این کدو که برای اولین بار توسط یک کارگر اتریشی که در مزرعه مشغول کار بود کشف گردید و نکته جالبتر برای وی عدم وجود پوشش سخت در اطراف دانه ها بود (واگنر، 1997). از فوریه 1735 به بعد این کدو در زمره گیاهانی قرار گرفت که دارای ارزش اقتصادی بودند. امروزه این کدو را به عنوان کدوی طبی (پوست کاغذی یا دانه برهنه) می شناسند. این گیاه بومی نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری بوده که از نواحی گرمسیری آمریکا به سایر نقاط دنیا گسترش یافته است (واگنر، 1997؛ امید بیگی، 1379؛ برنات، 1993). از اوایل قرن بیستم بود که توجه مجامع علمی دارویی به این گیاه معطوف و سرآغاز انجام تحقیقات بر روی آن شد.

روغن موجود درگیاه کدوی تخم کاغذی:

میزان روغن موجود در دانه های این گیاه حدود 35 تا 40 درصد می باشد (تیلر و همکاران، 1988، منیم، 1997، ساجد و همکاران، 1999). روغن این گیاه دارای مواد ارزشمندی همچون اسیدهای چرب، ویتامین های آ و ای، کارتنوئیدها و توکوفرول ها می باشد. از مهم ترین اسیدهای چرب که تقریباً 90٪ محتوای روغن را تشکیل می دهند می توان به اسیدهای لینولئیک، لینولئیک، اولئیک و پالمیتیک اشاره کرد که از این میان اسید چرب لینولئیک حدود 50٪ روغن را تشکیل می دهد. آلیاری و همکاران (1379) گزارش کردند که به دلیل ناپایداری اسید لینولئیک در برابر حرارت، از روغن کدو تخمه کاغذی نمی توان به عنوان روغن سرخ کردنی استفاده کرد. وینکلر (2002) کوشید از طریق برنامه های گسترده اصلاحی و دستیابی به ژرم پلاسم های با دامنهٔ تغییرپذیری بالا افزایش قابل ملاحظه ای در مقادیر روغن، اسید چرب لینولئیک و توکوفرول موجود در روغن ایجاد کند. در بین استرول های موجود در روغن، بتا سیتواسترول بیشترین مقدار و اهمیت را به خود اختصاص می دهد. فیتواسترول ها از جمله اجزای سازنده غشاهای سلولی در گیاهان، جلبک ها و قارچ ها می باشند و نقش آنها کنترل نفوذپذیری دیواره سلول ها است.

موارد مصرف کدوی تخمه کاغذی یا کدوی برهنه (Cucurbita pepo):

در اکثر دارونامه های معتبر جهان از بذر این گیاه و روغن حاصل از آن به عنوان دارو یاد شده است. روغن کدو تخم کاغذی، یکی از ارزشمندترین روغن های خوراکی گیاهی است و در کشورهای اروپایی همراه سالاد مصرف می شود. این روغن، ضمن این که نقش مهمی در تأمین انرژی روزانه مورد نیاز بدن دارد (568 کالری به ازای هر 100 گرم)، از نظر ارزش غذایی نیز قابل توجه است (سالگادو و تاکاشیما، 1992). رنگ سبز تیره روغن کدو تخم کاغذی به واسطه وجود رنگدانه های کارتنوئیدی مثل لوتئین، بتاکاروتن، ویولاگزانتین، لوتئوگزانتین و فلاووگزانتین است که همگی به ویژه بتاکاروتن (پیش ساز ویتامین آ) نقش مهمی در سلامتی انسان دارند (ماتئوس و همکاران، 1993). از مهم ترین ویتامین های موجود در روغن کدو تخم کاغذی، می توان به ویتامین ای اشاره کرد که تقریباً 03/0 درصد روغن را تشکیل می دهد (41 تا 620 میلی گرم در یک کیلوگرم بذر خشک) (مورکوویچ و همکاران، 1996 الف). اسیدهای آمینه و اسید آمینهٔ ویژه کوکوربیتین، از دیگر مواد موجود در دانه و روغن آن هستند (برقی لشکری، 1383). روغن کدو تخم کاغذی به دلیل قیمت بالا، اغلب با روغن های ارزان تر مخلوط می شود. تجارت جهانی فراورده های کدوی تخمه کاغذی در چند سال اخیر از رشد بالایی برخوردار بوده است، برای مثال هر پوند بذر آن به قیمت تقریبی 9 دلار و یکصد کپسول ژلاتینی یک گرمی، محتوی روغن آن، حدود 10 دلار قیمت دارد (فلی پوری و همکاران، 1385).

کاشت بذر کدو تخمه کاغذی

کدو خاک های غنی با زهکشی خوب را ترجیح می دهد. بهتر است قبل از کاشت بذرها را به مدت 24 ساعت در آب بخیسانید. یک گلدان را با خاک مناسب پر کنید. سپس یک سوراخ به اندازه 2/5 سانتی متر در خاک ایجاد نمایید. بذر کدو را در سوراخ قرار دهید و آن را با خاک بپوشانید. بعد از کاشت خاک را مرطوب کنید. بذر کدو در دمای 15 تا 35 درجه سانتی گراد جوانه می زند. خاک را مرطوب نگه دارید. جوانه زنی معمولا یک تا دو هفته طول می کشد. برای حفظ رطوبت، روی گلدان یک پلاستیک بکشید. گلدان را در یک مکان دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید.

زمانی که اندازه نهال ها به 5 سانتی متر رسید می توان آن ها را به زمین منتقل کرد. نهال را با تمامی خاک موجود در گلدان به زمین منتقل کنید تا ریشه آسیب نبیند. یک مکان دارای آفتاب کامل برای کاشت انتخاب کنید. دمای خاک نباید کمتر از 15 درجه سانتی گراد باشد. بذرهای کدو را می توان در بهار بعد از رفع سرما به طور مستقیم در زمین کاشت. در مناطق گرم، می توان کاشت بذر کدو را در اواخر تابستان تا اوایل پاییز نیز انجام داد. کاشت بذر کدو در سطح وسیع به صورت جوی و پشته ای انجام می گیرد. در این حالت فاصله بین بوته ها را 60 تا 90 سانتی متر و فاصله بین پشته ها را 1/5 تا 2/5 متر در نظر می گیرند. قبل از کاشت بذر یا نهال در زمین، خاک را شخم بزنید و به آن کود اضافه کنید. آبیاری بوته های کدو را با استفاده از شلنگ در زیر برگ ها انجام دهید تا از ایجاد کپک پودری بر روی برگ ها جلوگیری شود. بین هر بار آبیاری اجازه دهید خاک کمی خشک شود. زمانی که گیاه شروع به گل دهی کرد، کودهای دارای فسفر بالا به گیاه بدهید و بعد از ظاهر شدن میوه، از کودهای دارای پتاسیم بالا استفاده نمایید.